1. Cảm hứng của bài thơ được gợi lên bởi tiếng hò vọng vào nhà tù. Vì sao tiếng hò lại có sức gợi cảm như thế đối với nhà thơ ?
Hai câu mở đầu bài thơ tách riêng thành một khổ và được nhắc lại nhiều lần như một điệp khúc trong bài với những biến thể của nó, điểm nhịp cho dòng tâm trạng của tác giả và xoáy sâu vào nồi nhớ da diết đồng quê. Bài thơ đóng lại cũng bằng lời bộc bạch trực tiếp ấy:
“Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh Ị
Ôi ruộng dồng què thương nhớ ơi'"
Được gợi lên trong nỗi nhớ trước hết là cảnh làng quê bình dị, thân thuộc:
Đâu gió cồn thơm đất nhả mùi
Đâu ruồng tre mát thỏ yên vui
Đâu từng ô mạ xanh mơn mởn
Đâu những nương khoai ngọt sắn bùi?
Vẫn là những hình ảnh hết sức quen thuộc của làng quê, nhưng được tái hiện qua nỗi nhớ trong xa cách bỗng trở nên xiết bao đẹp đẽ, êm dịu. Dường như tác giả đã bằng tất cả các giác quan rộng mở của mình để đắm mình vào trong cảnh vật, để cảm nhận hương đất đai trong làn gió, nghe được cả nhịp thở yên vui của rặng tre mát, thấm thìa vị ngọt bùi của khoai sắn...
2.Chỉ ra những câu thơ được dùng làm điệp khúc cho bài thơ?Phân tích hiệu quả của chúng trong việc thể hiện nỗi nhớ của tác giả.
Nỗi nhớ làm tái hiện trong tâm trí nhà thơ những bức tranh về cuộc sông làng quê trong một cảm hứng đậm màu sắc lãng mạn:
Đâu những lưng cong xuống luống cày
Mà bùn hi vọng nức hương ngây
Và đâu hết những bàn tay ấy
Vãi giống tung trời những sớm mai?
Những hình ảnh thơ này chăc chăn có ảnh hưởng tới những câu thơ của Vichto Huygô bài Mùa gieo hạt buổi chiều. Có điều là Tố Hữu đã đưa cảnh ấy vào trong thời gian của những sớm mai, đề gửi vào đó niềm hi vọng và cảm hứng lãng mạn của tuổi trẻ.
Tiếp đó là một bức tranh buổi chiều được vẽ bằng những đường nét tinh tế vầ đặc biệt là bằng nhừng âm thanh xao xác rất gợi cảm .
3.Niềm yêu quý thiết tha và nỗi nhớ tha thiết của nhà thơ đối với quê hương đồng bào được diễn tả bằng những hình ảnh từ ngữ giọng điệu nào?
Phần sau của bài thơ là sự hồi tưởng về quãng đời vừa qua của chính nhà thơ, một người thanh niên cách mạng mới bước vào con đường hoạt động say mê, đầy náo nức thì bị ném vào trong bốn bức tường của xà lim nhà tù. Vì vậy, nhớ đồng cũng chính là nồi nhớ về chính mình của nhừng ngày qua, từ những ngày “băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời” đến khi gặp gỡ lí tưởng cách mạng.
Sự gặp gỡ lí tưởng đối với Tế Hữu quả là một sự bừng sáng rạng rỡ của tâm trí. Thời khắc ấy ghi dấu ấn sâu dậm vì nó quyết định cả cuộc đời ông. Tô" Hữu đã nối về điều đó hết sức xúc động trong bài thơ Từ ấy. Đến lúc này ở trong tù nhớ lại thời khắc ấy tâm hồn tác giả vẫn rung động mạnh mẽ, vẫn cảm nhận được cái sức mạnh lớn lao nâng bổng tâm trí của mình:
Rồi một hôm nào, tôi thấy tôi Nhẹ nhàng như con chim cà lơi Say đồng hương nắng vui ca hát Trên chín tầng cao bát ngát trời...
Cùng với thời gian, giờ phút ấy đă trở thành kỉ niệm trong tâm trí nên sự tái hiện ở những câu thơ trên bằng một hình ảnh bình dị gắn với không gian đồng quê cao rộng và không vì thế mà kém say sưa, mạnh mẽ, bay bổng.
4.Nhận xét chung về sự vận động và tâm trạng của tác giả trong bài thơ
Trước bài thơ này không xa Tố Hữu đã dành hẳn một bài thơ để nói vẻ nồi nhớ người. Ở đây nỗi nhớ hướng về những con người của đồng quê mà tác giả nói đến bằng sự thân thiết và cảm mến từ lâu "Những hồn chất phác hiền như đất khoai săn tình quê rất thiệt thà!"
Nồi nhớ da diết đến cao độ bởi sự cô đơn của cảnh ở tù, được thốt lên trong câu thơ như một lời than: "Chao ôi thương nhớ, chao thương nhớ* và đọng lại trong hình ảnh mẹ già đơn chiếc nơi làng quê: “Ổi mẹ già xa đơn chiếc ơi!”.
Hướng dẫn giải
1. Cảm hứng của bài thơ được gợi lên bởi tiếng hò vọng vào nhà tù. Vì sao tiếng hò lại có sức gợi cảm như thế đối với nhà thơ ?
Hai câu mở đầu bài thơ tách riêng thành một khổ và được nhắc lại nhiều lần như một điệp khúc trong bài với những biến thể của nó, điểm nhịp cho dòng tâm trạng của tác giả và xoáy sâu vào nồi nhớ da diết đồng quê. Bài thơ đóng lại cũng bằng lời bộc bạch trực tiếp ấy:
“Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh Ị
Ôi ruộng dồng què thương nhớ ơi'"
Được gợi lên trong nỗi nhớ trước hết là cảnh làng quê bình dị, thân thuộc:
Đâu gió cồn thơm đất nhả mùi
Đâu ruồng tre mát thỏ yên vui
Đâu từng ô mạ xanh mơn mởn
Đâu những nương khoai ngọt sắn bùi?
Vẫn là những hình ảnh hết sức quen thuộc của làng quê, nhưng được tái hiện qua nỗi nhớ trong xa cách bỗng trở nên xiết bao đẹp đẽ, êm dịu. Dường như tác giả đã bằng tất cả các giác quan rộng mở của mình để đắm mình vào trong cảnh vật, để cảm nhận hương đất đai trong làn gió, nghe được cả nhịp thở yên vui của rặng tre mát, thấm thìa vị ngọt bùi của khoai sắn...
2.Chỉ ra những câu thơ được dùng làm điệp khúc cho bài thơ?Phân tích hiệu quả của chúng trong việc thể hiện nỗi nhớ của tác giả.
Nỗi nhớ làm tái hiện trong tâm trí nhà thơ những bức tranh về cuộc sông làng quê trong một cảm hứng đậm màu sắc lãng mạn:
Đâu những lưng cong xuống luống cày
Mà bùn hi vọng nức hương ngây
Và đâu hết những bàn tay ấy
Vãi giống tung trời những sớm mai?
Những hình ảnh thơ này chăc chăn có ảnh hưởng tới những câu thơ của Vichto Huygô bài Mùa gieo hạt buổi chiều. Có điều là Tố Hữu đã đưa cảnh ấy vào trong thời gian của những sớm mai, đề gửi vào đó niềm hi vọng và cảm hứng lãng mạn của tuổi trẻ.
Tiếp đó là một bức tranh buổi chiều được vẽ bằng những đường nét tinh tế vầ đặc biệt là bằng nhừng âm thanh xao xác rất gợi cảm .
3.Niềm yêu quý thiết tha và nỗi nhớ tha thiết của nhà thơ đối với quê hương đồng bào được diễn tả bằng những hình ảnh từ ngữ giọng điệu nào?
Phần sau của bài thơ là sự hồi tưởng về quãng đời vừa qua của chính nhà thơ, một người thanh niên cách mạng mới bước vào con đường hoạt động say mê, đầy náo nức thì bị ném vào trong bốn bức tường của xà lim nhà tù. Vì vậy, nhớ đồng cũng chính là nồi nhớ về chính mình của nhừng ngày qua, từ những ngày “băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời” đến khi gặp gỡ lí tưởng cách mạng.
Sự gặp gỡ lí tưởng đối với Tế Hữu quả là một sự bừng sáng rạng rỡ của tâm trí. Thời khắc ấy ghi dấu ấn sâu dậm vì nó quyết định cả cuộc đời ông. Tô" Hữu đã nối về điều đó hết sức xúc động trong bài thơ Từ ấy. Đến lúc này ở trong tù nhớ lại thời khắc ấy tâm hồn tác giả vẫn rung động mạnh mẽ, vẫn cảm nhận được cái sức mạnh lớn lao nâng bổng tâm trí của mình:
Rồi một hôm nào, tôi thấy tôi Nhẹ nhàng như con chim cà lơi Say đồng hương nắng vui ca hát Trên chín tầng cao bát ngát trời...
Cùng với thời gian, giờ phút ấy đă trở thành kỉ niệm trong tâm trí nên sự tái hiện ở những câu thơ trên bằng một hình ảnh bình dị gắn với không gian đồng quê cao rộng và không vì thế mà kém say sưa, mạnh mẽ, bay bổng.
4.Nhận xét chung về sự vận động và tâm trạng của tác giả trong bài thơ
Trước bài thơ này không xa Tố Hữu đã dành hẳn một bài thơ để nói vẻ nồi nhớ người. Ở đây nỗi nhớ hướng về những con người của đồng quê mà tác giả nói đến bằng sự thân thiết và cảm mến từ lâu "Những hồn chất phác hiền như đất khoai săn tình quê rất thiệt thà!"
Nồi nhớ da diết đến cao độ bởi sự cô đơn của cảnh ở tù, được thốt lên trong câu thơ như một lời than: "Chao ôi thương nhớ, chao thương nhớ* và đọng lại trong hình ảnh mẹ già đơn chiếc nơi làng quê: “Ổi mẹ già xa đơn chiếc ơi!”.
Gửi 6 năm trước